Giữ dòng điện trong mưa bom - Ký ức bất diệt của Nhà máy điện Uông Bí

Trong kháng chiến chống Mỹ, tập thể cán bộ, công nhân viên Nhà máy điện Uông Bí đã phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, gian khổ. Song với tinh thần quả cảm, họ vẫn kiên cường bám trụ sản xuất để giữ vững dòng điện cho Tổ quốc.

Nhà máy điện Uông Bí được khởi công xây dựng vào năm 1961 với sự giúp đỡ chí tình của Đảng cộng sản, Chính phủ và nhân dân Liên Xô. Nhà máy chính thức phát điện vào tháng 11/1963, trở thành “Cánh chim đầu đàn”, nguồn phát điện chủ lực của hệ thống điện miền Bắc XHCN lúc bấy giờ. Trong bối cảnh Mỹ tiến hành chiến tranh phá hoại ra miền Bắc bằng không quân với ý đồ hủy diệt các mục tiêu Kinh tế - Chính trị và Quốc phòng của ta, Nhà máy điện Uông Bí đã trở thành mục tiêu trọng điểm oanh tạc hủy diệt của không quân Mỹ. Mặc cho bom rơi, đạn nổ cũng không ngăn được tinh thần lao động sản xuất hăng say của CBCNV nhà máy. Những ngày tháng vừa chiến đấu, vừa sản xuất là ký ức không thể nào quên.

Ông Hoàng Xuân Trường và bà Trần Thị Nhu, Nguyên cán bộ Nhà máy điện Uông Bí bồi hồi nhớ lại những năm tháng cán bộ công nhân Nhà máy lao động sản xuất dưới mưa bom. Bà Nhu nhớ lại: “Trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước rất khó khăn, công nhân rất vất vả. Ban lãnh đạo Công ty luôn động viên tinh thần cán bộ, công nhân viên chúng tôi làm sao trong lúc khó khăn phải luôn tự lực, tự cường vươn lên. Dù đói, khổ, áo không đủ mặc, cơm không đủ no, hạt gạo thì ít, mộc mạch độn thì nhiều nhưng ở bất cứ công việc, vị trí sản xuất nào, ai cũng cố gắng lao động sản xuất, hoàn thành nhiệm vụ”. Ông Trường hồi ức: “Ngày đó chúng tôi làm việc suốt ngày đêm, không có ngày nghỉ. Mỹ ném bom, còi ủ thì mọi người chạy ào ra, người thì tụt từ trên cao xuống, người thì chui xuống hầm. Khó khăn, ác liệt lắm nhưng tinh thần lao động của công nhân Nhà máy điện, công nhân mỏ, công nhân xây dựng tại Nhà máy đều tập trung cao độ, làm sao để phát được nhiều điện cho Tổ quốc, góp phần giải phóng miền Nam Việt Nam”.

Ông Hoàng Xuân Trường và bà Trần Thị Nhu thăm lại vị trí sản xuất cũ tại Nhà máy điện Uông Bí (nay là Công ty Nhiệt điện Uông Bí).

CBCNV đã đào hàng ngàn mét giao thông hào và dựng nhiều hầm trú ẩn trong khu vực Nhà máy, dọc các tuyến đường vào Nhà máy, đường tàu vận chuyển than, khu tập thể... đồng thời sơ tán những thiết bị, tài liệu quan trọng ra khu vực xung quanh. Trong mưa bom, CBCNV tổ chức sản xuất theo chế độ 3 ca 4 kíp, trực sản xuất 24/24h. Nhiều sáng kiến đã ra đời để nhanh chóng phục hồi cơ sở vật chất bị địch tàn phá, góp phần giữ ổn định nguồn điện phục vụ sản xuất, đời sống của Nhân dân. Ông Trường nhớ lại: “Khi ống khói đầu tiên của Nhà máy bị sập do Mỹ ném bom thì các chuyên gia Liên Xô cùng cán bộ kỹ thuật đã bàn bạc, tập trung ngày đêm thiết kế làm ống khói ngầm để Nhà máy vẫn hoạt động được. Lúc ấy, công nhân bên xây dựng, lắp máy họ cũng tham gia rất nhiệt tình. Chúng tôi vẫn duy trì được hoạt động của Nhà máy, sản lượng điện luôn đạt cao hơn kế hoạch phát điện hằng năm”.

Công nhân, kỹ sư lắp đặt thiết bị máy móc Nhà máy Điện Uông Bí năm 1963. Ảnh: Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh.

“Tổ quốc cần điện như cơ thể cần máu”, “Trái tim người thợ điện có thể ngừng đập, nhưng dòng điện không bao giờ tắt”. Đây là tinh thần, ý chí quyết tâm chung của CBCNV Nhà máy điện suốt những năm tháng kháng chiến chống Mỹ, giúp họ quả cảm vượt qua gian khổ, bằng mọi giá duy trì nhịp đập của “trái tim điện miền Bắc”. Để bảo vệ Nhà máy từ những năm 1965 đến năm 1972 có 8 CBCNV Nhà máy đã anh dũng hy sinh. Họ chính là những tấm gương tiêu biểu cho chủ nghĩa anh hùng cách mạng và người công nhân ưu tú của Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Ngày 30/4/1975, miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất. CBCNV Nhà máy điện Uông Bí hân hoan niềm vui chiến thắng, phấn khởi bước vào công cuộc phục hồi các hệ thống thiết bị và tiếp tục giữ vững dòng điện phục vụ phát triển đất nước.

Bà Nhu xúc động nhớ lại: “Giải phóng miền Nam, toàn thể CBCNV Nhà máy điện Uông Bí như vỡ oà ra. Tất cả mọi người đều vui sướng. Dù công việc khôi phục Nhà máy sau chiến tranh còn bộn bề nhưng ai nấy đều phấn khởi, tự hào. Lúc ấy chúng tôi không còn nghĩ gì đến gian lao, vất vả nữa”. Cùng chung dòng cảm xúc phấn khởi, tự hào, ông Trường chia sẻ: “Giải phóng miền Nam, thống nhất nước nhà rồi, tất cả mọi người đều yên tâm lao động, không còn lo sợ bom đạn. Các công trường sản xuất sôi nổi lắm, công nhân đi 3 ca, 4 kíp đông lắm, ai cũng làm việc rất hăng say. Sau ngày giải phóng, công nhân Nhà máy điện Uông Bí đã được đào tạo chính quy hơn, tay nghề vững hơn. Tôi hy vọng sau này, các thế hệ tiếp nối của Nhà máy sẽ phát huy truyền thống anh hùng, xây dựng Nhà máy hiện đại, phát triển, góp phần phục hồi và xây dựng đất nước ta to đẹp hơn, đàng hoàng hơn như mong muốn của Bác Hồ”.

CBCNV Công ty Nhiệt điện Uông Bí tiếp nối truyền thống anh hùng trong lao động sản xuất.

Các thế hệ CBCNV Nhà máy điện Uông Bí đã quả cảm, anh dũng giữ vững nguồn điện trong mưa bom suốt những năm tháng kháng chiến chống Mỹ. Mồ hôi, máu và nước mắt đã đổ xuống vì đất nước, vì Nhân dân. Tinh thần thép cùng niềm tin ấy vẫn sáng mãi, là động lực để các thế hệ CBNCV Nhà máy, nay là Công ty Nhiệt điện Uông Bí luôn vững tâm, vững lòng giữ dòng điện luôn toả sáng.

Hồng Hoàn - Hải Ninh